Acil servislerde koronavirüs alarmı: Savunmasız kişilerde ölüm riski 6 kata yaklaştı
Bir süredir gündemden düşen ve hayatımızdan neredeyse tamamen çıkmış gibi görünen koronavirüs, son günlerde etkisini yeniden hissettirmeye başladı. Yeni varyantlar, artan vaka sayıları ve şaşırtıcı bir bilimsel çalışma; Özellikle zayıf bireylerin yüksek risk altında olduğunu ortaya koyuyor. Ancak yeni araştırmaya geçmeden önce Kovid-19'un şu anda nasıl bir eğilim gösterdiğine daha yakından bakalım.
SON RAPORLAR SAYININ ARTTIĞINI GÖSTERİYOR
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Aziz A. Hamidi'ye danıştığımda çok önemli verileri paylaştı:
“Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Solunum Virüsü Sürveyans Raporlarına göre ülkemizde 2025 Ağustos ortasından itibaren Kovid enfeksiyonları artış gösterdi. 15-21 Eylül tarihlerine ait verileri içeren son raporda, grip benzeri hastalık belirtileriyle aile hekimine başvuran hastalardan alınan 34 numunenin yüzde 53'ünde Kovid tespit edildi. Öte yandan ağır hastalık belirtileriyle hastanede yatan hastalarda da Kovid-19 tespit edildi. belirtiler.” “Daha fazla grip virüsü tespit edildi.”
Uzman, özellikle son haftalarda üst solunum yolu enfeksiyonlarının yaygınlaştığına da dikkat çekti. Ass. Sağlıklı bireylerde görülen semptomların genellikle burun akıntısı, hafif ateş, geniz akıntısı ve yorgunluk gibi daha hafif olduğunu söyleyen Prof. Hamidi, “Ancak yaşlı bireylerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde durum daha şiddetli olabiliyor. Bu grupta nefes darlığı, yüksek ateş ve balgam benzeri öksürük gibi alt solunum yolu semptomları da görülebiliyor.” Bazı hastalarda grip, bazı vakalarda ise Kovid-19 tespit edildiğine dikkat çekti.
YENİ ÇEŞİTLER: NIMBUS VE STRATUS
Ass. Aziz A. Hamidi, bu yıl ortaya çıkan ve hızla yayılan iki yeni varyanta dikkat çekti: Nimbus (NB.1.8.1) ve Stratus (XFG).
Ass. Hamidi, şöyle konuştu: “İlk olarak bu yılın başında Çin'de tespit edilen Nimbus varyantı, ABD başta olmak üzere birçok ülkede görüldü. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından 'İzlenen Varyant' (VUM) olarak değerlendirilen Nimbus, Omicron kökenli olup önceki varyantlara göre daha hızlı bulaşma özelliğine sahip.”
Ass. Nimbus varyantının semptomlarının diğer tiplerle benzer olduğunu söyleyen Prof. Hamidi, “Ancak bu varyantta özellikle şiddetli olan boğaz ağrısı daha belirgindir. Bunun yanı sıra halsizlik, öksürük, burun tıkanıklığı veya burun akıntısı, ateş ve zaman zaman sindirim sistemi belirtileri de görülebilmektedir. Ancak genel seyri hafiftir.”
FRANKENSTEIN VARYANTI ÇOCUKLARDA CİDDİDİR
Ocak 2025'te tanımlanan bir diğer varyant ise Stratus'tur (XFG). Halk arasında bazen “Frankenstein varyantı” olarak adlandırılan bu yeni tür, aynı zamanda Omicron'un alt değişkenlerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından izlenen Stratus'un neden olduğu hastalığın, daha yüksek bulaşıcı potansiyeline rağmen genel olarak hafif olduğu söyleniyor.
Ass. Stratus varyantının özellikle çocuklarda ishal gibi sindirim sistemi semptomlarına da neden olabileceğini söyleyen Prof. Aziz A. Hamidi, “Solunum semptomlarının yanı sıra bazı durumlarda bağırsak sistemi de etkilenebiliyor. Bu da onu önceki varyantlardan biraz ayırıyor.”
MUHTEŞEM ARAŞTIRMA: ZAYIF BİREYLERDE ÖLÜM RİSKİ 5,75 KAT DAHA FAZLA!
Uzmanlar, vaka sayısındaki artışın yanı sıra hastalığın seyrine ilişkin yeni bilimsel bulguların da bulunduğunu söylüyor. Kapsamlı bir çalışma, vücut kitle indeksinin (BMI) Kovid-19'un ciddiyeti üzerindeki etkisini ortaya çıkardı. Sonuç olarak zayıf kişiler, normal kilolu kişilere göre hastalığa daha ağır yakalanıyor ve ölüm riski ciddi oranda artıyor!
JAPONYA'DAN 46 BİN KİŞİYLE ARAŞTIRMA DEVİ
Japonya Sağlık Güvenliği Enstitüsü Klinik Bilim Merkezi'nde yürütülen ve geçtiğimiz günlerde yayınlanan bu araştırma 46 bin hasta üzerinde gerçekleştirildi. 20-64 yaş grubundaki özellikle savunmasız bireylerin, Kovid-19'un ağır formuna yakalanma riskinin 2,37 kat, ölüm riskinin ise 5,75 kat daha fazla olduğu belirlendi. Obez bireylerde de benzer ağır vakaların görüldüğünü söyleyen araştırmacılar, sağlıklı kilonun hastalıkla mücadelede önemli bir faktör olduğunu vurguladı.
“HEPİMİZ İÇİN SÜRPRİZ BİR SONUÇ”
Konuyu İç Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Serap Yavuzer, araştırmayı “Araştırma hepimiz için çok şaşırtıcı bir sonuçla sonuçlandı” sözleriyle değerlendirdi ve şu bilgileri paylaştı:
— Kişinin boyu ve kilosu gözlemlenerek belirlenen vücut kitle indeksi verilerine göre; Hesaplanan değer 18,5-24,9 kg/m2 olanlar normal, 18,5 kg/m2'nin altında olanlar zayıf (zayıf), 24,9 kg/m2'nin üzerinde olanlar ise fazla kilolu olarak kabul edilir. “Hastaların BMI değerlerine ve hastanede kaldıkları süre boyunca aldıkları en yoğun tedavilere (oksijen maskesi, makine, yoğun bakım desteği) göre sınıflandırdıkları semptomların şiddetini değerlendirdiler.”
— Sonuçlara bakıldığında; Hatta daha önce bildiğimiz ve endişe ettiğimiz aşırı kilolu ve obez kişilerde ağır Kovid-19 geçirme ve ölüm riskinin bu çalışmada da arttığı ancak bu risklerin özellikle zayıf bireylerde çok daha ciddi seviyelere ulaştığı görüldü. Bu gerçekten şaşırtıcı bir durum…
BESLENME BOZUKLUĞU ÖLÜM RİSKİNI 2 KAT ARTTIRIYOR
Zayıf bireylerde ölüm riskinin 5,75 kat daha fazla olması şaşırtıcı bir gerçektir. Bu oranın tıbbi olarak beklenen bir sonuç olduğunu söyleyebilir miyiz? Ayrıca ülkemizde şu anda hangi Kovid vakalarının ağırlıklı olarak savunmasız bireylerde görüldüğüne dair bir gözleminiz var mı?
Bu soruya Prof. Dr. Serap Yavuzer şu yanıtı verdi: “Çalışmada, zayıf bireylerde ölüm veya solunum cihazı veya ECMO (kalp-akciğer) makinesine ihtiyaç duyma olasılığı 1,74 kat, sadece ölüm olasılığı dikkate alındığında ise risk 1,89 kat daha fazlaydı.” ve şöyle devam etti:
“Yaşa göre riskleri ele aldığımızda tüm riskler özellikle 20-64 yaş arası zayıf hastalarda daha yüksek. Normal kilolu hastalarla karşılaştırıldığında bu zayıf hastaların şiddetli semptomlar yaşama olasılığı 2,37 kat daha fazla, ölüm ihtimalleri ise 5,75 kat daha fazla. Kovid-19'lu obez hastalarla yapılan çalışmalarda bu oranlara yakın artışlar gözlemlemiş olsak da bu sonuçlar zayıflar için şaşırtıcı. Ancak zayıflarda ciddi beslenmeyle doğal bağışıklık düşüyor. eksiklikler.” Cevabını varsayarak bunu da beklenen bir durum olarak değerlendirebiliriz.”
Yavuzer, şunları söyledi: “Türkiye'de yoğun bakımda yatan Kovid-19 hastaları üzerinde yapılan çalışmanın sonuçlarına göre, yetersiz beslenenlerde ölüm riski, yetersiz beslenen ve beslenmeyen hastalara göre çok daha yüksek. Bu da zayıf Kovid-19 hastalarını takip ederken bizim için bir uyarı olmalı.”
ZAYIF BİREYLER NE YAPMALI? HANGİ TAKVİYELERİ KULLANMALIYIZ?
Prof. Dr. Yavuzer, hastalıktan korunmak için şu uyarılarda bulundu: “Protein açısından yüksek, karbonhidrat oranı düşük bir beslenme düzeni benimsenmelidir. Sağlıklı bireyler günde kilogram başına en az 1,5 gram protein tüketmelidir. Karbonhidrat tüketimi günlük gereksinime göre 1400-1800 kcal ile sınırlandırılmalıdır.”
Uzman, takviye kullanımına ilişkin de şu bilgileri verdi: “Yapılan araştırmalarda en olumlu sonuçların D vitamini takviyesiyle görüldüğünü biliyoruz. Tüm kas sisteminin korunması için günde ortalama 1000-2000 IU D vitamini alınmasını öneriyoruz. Çinko, selenyum, C vitamini gibi takviyeler de bağışıklık sistemini destekliyor ancak bu ürünlerin gelişigüzel kullanılmaması gerekiyor.”
(İsmail Sarı/Hürriyet)
